Сузаснавальнік адукацыйнага цэнтра "100 балаў" Яўген Лівянт падзяліўся меркаваннем пра вынікі ўступнай кампаніі 2022.
На маю думку, уступная кампанія ў ВНУ правалена другі год запар.
Як паведаміла Міністэрства адукацыі, план прыёму на бюджэт у ВНУ выкананы амаль на 100%, а на платнае на 95%.
Што гэта значыць? У ВНУ прынялі практычна ўсіх жадаючых і яшчэ засталіся месцы! У большасці ВНУ на большасць спецыяльнасцей конкурсу не было ці амаль не было.
Больш за тое, практычна на любую спецыяльнасць можна было паступіць абітурыенту з 250 баламі з 400, гэта значыць, будучы па савецкіх мерках троечнікам, які скончыў усяго толькі 9 класаў з 11.
Тлумачу. 250 = 70 +60 +60 +60.
Няхай сярэдні бал атэстата абітурыента роўны 7, што азначае 70 балаў для прыёмнай кампаніі.
Цяпер такі сярэдні бал бывае толькі ў пасрэдных вучняў, "моцных троечнікаў" па мерках савецкай школы.
Няхай абітурыент набраў на кожным з трох ЦТ па 60 балаў. Пры сучаснай сістэме падліку балаў 60 балаў набірае абітурыент, які засвоіў школьную праграму на 20 - 25%. Іншымі словамі, яго веды не вышэй за ўзровень вучня 9 класа, які вучыцца вельмі сярэдне.
Усё гэта азначае, што ў ВНУ прыйшло вельмі шмат студэнтаў, якія не ў стане засвоіць праграму ВНУ нават 1 курса. Значыць, або іх адлічаць, або яны адлічацца самі, або іх будуць да апошняга "цягнуць за вушы", каб ВНУ не засталіся без студэнтаў, а значыць, без фінансавання і выкладчыкаў. Але ўсё роўна, частка спецыяльнасцяў непазбежна, у чарговы раз, давядзецца закрыць або аб'яднаць з іншымі спецыяльнасцямі.
Растлумачу на прыкладзе адной з вядучых ВНУ краіны - БНТУ. На аўтатрактарным факультэце 295 бюджэтных месцаў, а абітурыентаў з баламі вышэй за 250 каля 170 чалавек. На платным аддзяленні 26 месцаў, і ва ўсіх паступіўшых сума балаў меншая за 250 (у дзесяцярых з іх колькасць балаў ніжэйшая за 200!!!). Гэта значыць, сярод 321 першакурснікаў палова не ў стане зразумець тое, што яны пачуюць нават на першай лекцыі па вышэйшай матэматыцы ці фізіцы, дакладней, яны ці наўрад што-небудзь зразумелі б і на ўроку матэматыкі ў 10 класе.
Паўтару, аналагічная сітуацыя ці яшчэ горшая ў большасці ВНУ краіны на большасці спецыяльнасцей.
Здавалася б, прычына такога правалу заключаецца ў тым, што ў нас зашмат месцаў у ВНУ і мала выпускнікоў школ. Некалькі дзён таму Міністр адукацыі ў якасці тлумачэння сітуацыі, якая склалася сказаў, што «У гэтым годзе 52 тысячы выпускнікоў 11 класаў. Усяго праходзіла тэсціраванне 61 тысячы маладых людзей, гэта і выпускнікі, у тым ліку і мінулых гадоў. А ўсяго колькасць месцаў сёлета бюджэтных і пазабюджэтных 53,5 тысячы. Давайце самі зразумеем, наколькі актуальная міграцыя».
Здавалася б, усё вельмі лагічна. Але паглядзім, колькі ў нас было выпускнікоў школ, месцаў у ВНУ для першакурснікаў і абітурыентаў, якія здавалі ЦТ у папярэднія гады (гл. дыяграму).
Мы бачым, што ў 2016 годзе колькасць усіх абітурыентаў перавышала колькасць месцаў у ВНУ ў 1,6 разоў, а затым гэта стаўленне пастаянна зніжалася і стала роўна сёлета 1,14. На мой погляд, гэты факт азначае, што колькасць ахвочых вучыцца ў беларускіх ВНУ няўхільна зніжаецца. Акрамя гэтага, многія абітурыенты здаюць ЦТ, але не падаюць дакументы ў нашыя ВНУ. Узнікае пытанне: а навошта здаваць ЦТ у такім выпадку? Адказ просты: па выніках нашага ЦТ можна паступіць у ВНУ іншых краін, найперш польскія і расійскія, і гэтай магчымасцю з кожным годам карыстаецца ўсё больш абітурыентаў, што нядзіўна. Беларускі абітурыент можа падаць дакументы роўна ў адну ВНУ нашай краіны і для гэтага трэба некалькі разоў у ліпені і жніўні асабіста прыехаць у прыёмную камісію. А каб падаць дакументы адразу ў пяць расійскіх ВНУ, нікуды ехаць не трэба, дастаткова зайсці на расійскі сайт дзяржпаслуг. Акрамя гэтага, можна прыняць удзел у алімпіядах расійскіх ВНУ, якія часта не складаней ЦТ, і паступіць у ВНУ яшчэ вясной. Аналагічная сітуацыя і з польскімі ВНУ: дакументы можна дыстанцыйна падаваць у многія ВНУ і паступіць па выніках ЦТ або па балах у школьным атэстаце. Вядома, гэта значная, але далёка не адзіная прычына падзення прэстыжу нашых ВНУ. А з улікам таго, што з гэтага года ў канкурэнцыю за нашых абітурыентаў актыўна ўключыліся і літоўскія ВНУ, можна са шкадаваннем чакаць несуцяшальных вынікаў уступнай кампаніі і ў наступным навучальным годзе.