Кацярына Сінюк / TUT.BY
У Беларусі зарплаты настаўнікаў ніколі нельга было назваць высокімі – нават пасля таго, як яны перыядычна павялічваліся. Напрыклад, у 2013 годзе іх павялічвалі цэлых тры разы ў сувязі з ростам тарыфнай стаўкі. А з 1 верасня, згодна з пастановай Савета міністраў, аклады настаўнікаў выраслі на 25%. Праўда, з пачатку гэтага ж года павялічылася і нагрузка – стаўка стала не 18, а 20 гадзін. У выніку, па дадзеных Мінадукацыі, заработная плата настаўнікаў у верасні вырасла толькі на 3%. Ці так гэта? TUT.BY вырашыў спытаць саміх настаўнікаў.
Нядаўна настаўнікі атрымалі свае першыя «разлікоўкі" паводле новых тарыфаў. Што змянілася ў параўнанні з тым заробкам, які быў у іх да павышэння?
Таццяна Аляксееўна, настаўніца беларускай мовы і літаратуры з Бабруйска, распавядае, што ў мінулым годзе не дацягвала да стаўкі і працавала 17 гадзін, а сёлета нагрузка павялічылася да 21 гадзіны. «Гэта па новых «стандартах» больш стаўкі. У параўнанні з мінулым годам я атрымала дзесьці на 500 тысяч больш. Калі раней я атрымлівала ў сярэднім 3 мільёны з улікам 25 гадоў стажу і маёй вышэйшай катэгорыі, то цяпер выйшла 3500000. Грошы невялікія, але для настаўніка гэта адчувальная сума. Вядома, чаканую надбаўку з'ела гэта павелічэнне стаўкі на 2 гадзіны».
А вось зарплата настаўнікаў 1–2 катэгорый у той жа школе павялічылася не так прыкметна. Па словах настаўніка англійскай мовы, яна ў параўнанні з мінулым годам атрымала толькі на 60 тысяч больш. «Гэта ў мяне роўна стаўка і пара надбавак – разам выйшла 2,6 млн. Звычайны заробак? Потым дзівяцца, што недаборы ў настаўніцкія інстытуты. Дык гэта ж прыніжэньне для настаўніка. Гэтыя грошы – гэта нівеліраванне настаўніцкай працы».
Валянціна Андрэеўна, настаўнік фізікі ў Мінску, распавяла TUT.BY, што атрымала ў гэтым месяцы 5,2 млн. «Але я не магу назваць гэта павелічэннем, – кажа яна. – Справа ў тым, што гэтыя ж грошы я атрымлівала і два гады таму, калі стаўка была 18 гадзін. У мяне 30 гадоў стажу і, працуючы 2 гады таму на дзве стаўкі, я атрымлівала больш за ўсіх у школе. У мяне тады лічылася зарплата ну вельмі вялікай, таму як сярэдняя па школе была 3,4 – 3,7 млн. А зараз гляджу «разлікоўку» і разумею, што павелічэння практычна няма. Надбаўкі сталі менш. Акрамя таго, пры павелічэнні нагрузкі не перагледзелі колькасць выплат за праверку сшыткаў. У мяне тры паралелі – 5-я, 7-я і 11-я класы – і ва ўсіх я павінна мінімум раз у тыдзень правяраць сшыткі. Рэальна сыходзіць на гэта гадзін 5–7 у тыдзень. А аплачваецца толькі 2,5".
Настаўнік таксама звяртае ўвагу, што несправядліва па-ранейшаму не аплачваецца рэальна выдаткаваны час на класнае кіраўніцтва. «Яно ў розных школах па-рознаму аплачваецца. Дзесьці 3, дзесьці 4, дзесьці 5 гадзін. Але ўсюды існуе адна і тая ж праблема: паміж патрабаваннямі да настаўніка з боку адміністрацыі і ўладаў і аплатай ўтварылася вялікія разыходжанні. Напрыклад, класнае кіраўніцтва ўключае ў сябе абавязковае правядзенне класнай і інфармацыйнай гадзін, праверку дзённікаў плюс правядзенне культурных мерапрыемстваў. Напрыклад, каб звадзіць дзяцей у тэатр, трэба выдаткаваць гадзіны 4 – гэта разам з дарогай туды і назад, разам з правядзеннем інструктажу па тэхніцы бяспекі, разам з запаўненнем журнала ТБ і зборам подпісаў з кожнага дзіцяці. А пісаць нам можна ў нагрузку толькі 1,5 гадзіны. Больш кіраўніцтва школы не дазваляе. Каму я дару гэты час і гэтыя грошы?»
Настаўнік пачатковых класаў у адной са школ Баранавіцкага раёна распавядае, што для яе павышэнне зарплаты на 25% абярнулася ... памяншэннем на 700 тысяч рублёў.
«У мяне няма слоў. Я атрымала «разлікоўку» і дрыготкімі ад абурэння рукамі параўноўваю лічбы з леташнімі. У мінулым навучальным годзе аклад у мяне быў 1,9 млн. У гэтым аклад 1700000! Увогуле я атрымала 3 млн за 23,5 гадзіны. Гэта з усімі надбаўкамі! Напрыклад, за снежань 2012 г. у мяне была 3700000 зарплата. За студзеня 2013 – 3,5 млн. У мяне заўсёды было больш 3,5, а цяпер што? Дзе яны павысілі, калі я менш стала атрымліваць?! Некаторыя настаўнікі ў нас наогул па 2–2,3 млн атрымліваюць, хоць раней у іх было больш і нагрузка нікуды не дзелася!»
Абураны педагог працягвае распавядаць вынікі «даследавання» свайго разліковага ліста. «Гадзіны на праверку сшыткаў паменшылі. За праверку ў мінулым годзе плацілі за амаль 2 гадзіны. А ў гэтым плацяць толькі за 1 гадзіну 40 хвілін. А рэальна на сшыткі сыходзіць да 3 гадзін у дзень. І хочуць, каб мы нармальна дзяцей вучылі? Паперамі завалілі з ног да галавы, выдыхнуць няма калі «. У гэтым годзе папяровую працу нават зрабілі больш жорсткай, расказвае настаўніца.
«У нас сказалі ўсім класным кіраўнікам завесці сшытак па суботнім дні. Кожную суботу мы павінны распісаць, хто дзе знаходзіцца з вучняў. Вася Іваноў, напрыклад, дома хварэе, Пеця Пятроў паехаў да бабулі капаць бульбу. Саша, Андрэй, Юра прыйшлі ў школу гуляць у футбол. Вы можаце сабе ўявіць, колькі часу толькі на гэтую пісаніну сыходзіць? А плюс выхаваўчыя дні, плюс каляндарныя планы».
Падчас размовы голас настаўніка зрываецца. «Ведаеце, адно скажу. Баставаць трэба настаўнікам. У нас настаўнікі ўжо ў такім стане, што гатовыя калектыўна не выходзіць пару дзён на працу. Раней стрымлівала тое, што сельская мясцовасць, няма куды ісці працаваць. А зараз, далібог, нічога не ўтрымлівае. Раней я за Лукашэнку галасавала, падтрымлівала, але не думала, што так настаўнікаў будуць у бруд таптаць. Ніколі ў жыцці больш за яго галасаваць не буду».
Ірына Пятроўна, настаўніца матэматыкі з Жодзіна, падлічыла разам з калегамі, што пры новай нагрузцы за стаўку настаўнікам вышэйшай катэгорыі сёння плацяць 2 145 462 рублі. Дарэчы, такімі падлікамі займаліся настаўнікі і з іншых школ, з якімі меў зносіны TUT.BY. Лічба ва ўсіх атрымалася аднолькавая.
«Гэта калі працаваць толькі на адну стаўку. Таму калі настаўнік хоча больш-менш нешта зарабляць, яму трэба працаваць на 2 стаўкі як мінімум, – кажа Ірына Пятроўна. – У нас у школе настаўнікі з вопытам працы з нагрузкай 30 гадзін атрымалі ў сярэднім 3,5 млн. А малады спецыяліст нават трох не атрымлівае. Ёсць нямала прыкладаў у нас: 2900000 за 30 гадзін. Калі ў чалавека 1,5 стаўкі, то ён, як правіла, 3 з нечым мільёна атрымлівае. Але трэба мець на ўвазе, што ў верасні, як правіла, і надбавак няма. У верасні звычайна зарплата заўсёды ніжэй, кожны год. Рэальную карціну з заробкамі мы будзем мець да лістапада. Я думаю, усё ж зарплату крыху падымуць, на пару сотняў тысяч. Але і гэта сёння не грошы. Гэта слёзы, а не заробак. Як былі слёзы, так і застаюцца».
У размовах з педагогамі часта гучалі фразы: «Я буду сыходзіць», «Ужо шукаю сабе новае месца працы», «дапрацую гэты год і сыходжу». А хтосьці ўжо сышоў. «У нас гэтым летам пайшло амаль 15 настаўнікаў. Хто куды: хто вахцёрам, хто прыбіральшчыцай, хто ў крамы. Мае 30 гадоў працы ў школе і вопыт калег паказвае, што сыходзіць пара і мне. Наспела ўжо гэта жаданне», – распавядае педагог адной са сталічных школ. Дадатковыя звесткі аб тым, куды і чаму сышлі і сыходзяць настаўнікі, чытайце ў наступным матэрыяле.
Чытаць цалкам: http://news.tut.by/society/370348.html