Заснавальнік ерэванскай «Рэальнай школы» Вааг Пагасян атрымаў PhD, жыў і працаваў у Крамянёвай даліне. Некалькі гадоў таму ён вярнуўся ў Арменію і стварыў IT-кампанію Instigate Design. У 2016-м ён адкрыў на яе базе унікальны адукацыйны праект - недзяржаўны інжынерны каледж, дзе навучанне напрамую звязана з практыкай.
Сістэма адукацыі ў Арменіі ўладкованая наступным чынам: абавязковая пачатковая (1-4-я класы) і сярэдняя адукацыя (5-9-я класы). Далей у вучняў ёсць выбар, яны могуць пайсці ў каледж ці ў старэйшую школу (10-12-я класы) і паступіць у ВНУ. Не ўсе сем'і могуць аплаціць навучанне ў інстытуце і аддаюць перавагу забяспечыць дзіцяці прафесіяй як мага раней. Праект Ваага дае ім такую магчымасць: каледж існуе на даходы ад кампаніі Пагасяна, за вучобу студэнты нічога не плацяць. Зараз у ім вучацца каля 120 дзяцей.
Афіцыйна «Рэальная школа» - сярэдняя спецыяльная навучальная ўстанова з трыма спецыялізацыямі: педагогіка і культура, права і палітыка, эканоміка. Яе выпускнікі атрымліваюць дзяржаўны дыплом і пры жаданні могуць працягнуць навучанне ў ВНУ Арменіі ці за мяжой.
Вааг Пагасян
Сталы, крэслы і кампутары дзеці збіраюць самі
Праца з пачаткоўцамі пачынаецца яшчэ да пачатку навучальнага года. Вааг вядзе чараду падлеткаў з няпростымі характарамі і лёсамі ў горы на дзесяць дзён. Яны ідуць складаным маршрутам, самі гатуюць сабе ежу, жывуць у намётах з мінімальнымі выгодамі. Ніякіх тэлефонаў і гаджэтаў - толькі актыўныя гульні, песні ля вогнішча і трэнінгі ад настаўнікаў каледжа і супрацоўнікаў Instigate Design. Такім чынам дзеці пагружаюцца ў абсалютна новы для большасці свет «Рэальнай школы».
Калі школа толькі адкрылася, вучняў чакала мноства сюрпрызаў. У класах не было ні сталоў, ні крэслаў
Замест наўтбукаў - гара выкарыстанай аргтэхнікі, якую каледжу ахвяравалі сябры Ваага. Першачарговая задача - сабраць з гэтых запчастак працоўныя кампутары. Не ведаеш як? Настаўнікі і інтэрнэт у дапамогу, але стаяць над душой ніхто не будзе.
Наступны крок - пры дапамозе сабранай тэхнікі распрацаваць дызайн эрганамічных крэслаў. Алгарытм працы такі ж, толькі няма матэрыялаў для іх вырабу. Рабяты самі складалі вытворчыя каштарысу і прэзентавалі іх кіраўніцтву школы, каб атрымаць фінансаванне. У выніку вялікая частка вучняў карыстаецца зручнымі крэсламі, якія яны самі ж і сабралі з ПВХ-труб.
Праектнае эмпірычнае навучанне ляжыць у аснове ўсяго адукацыйнага працэсу «Рэальнай школы». Калі вучням трэба новае памяшканне, лабараторыя або клас, яны самастойна разбіраюцца ва ўсіх тонкасцях рамонтных прац, калектыўна ствараюць дызайн-праект, складаюць каштарыс. Напрыклад, для заняткаў музыкай яны зрабілі з нуля студыю з самаробнай сістэмай гукаізаляцыі. Замест дарагога шумапаглынальнага матэрыялу выкарыстоўвалі ўпакоўку для яек, якой абляпілі ўсе сцены.
Вучоба і праца ў суадносінах 50/50
«Рэальная школа» знаходзіцца ў адным будынку з кампаніяй Пагасяна і інкубатарам тэхналагічных стартапаў. Таму ў падлеткаў ёсць магчымасць працаваць над рэальнымі праектамі і задачамі пад кіраўніцтвам супрацоўнікаў інкубатара. Іх праца прыносіць кампаніі даходы, якія ўжо сёння дазваляюць пакрываць больш за 30% выдаткаў на навучанне.
На сёння ім атрымалася рэалізаваць ужо некалькі унікальных праектаў. Усё пачалося са стварэння самаробнага 3D-прынтэра. У каледжа не было сродкаў на набыццё дарагой мадэлі, таму вучні прыдумалі свой. Неўзабаве на ім былі надрукаваныя дэталі для першага ў краіне тэлефона, які немагчыма праслухаць.
Тэхналогію хутка запатэнтавалі і ў найбліжэйшай будучыні пачнуць пастаўкі для дзяржавы. Яго важнае перавага - цана. Дзякуючы нізкаму кошту запчастак рынкавы кошт не перавышае 20-30 долараў.
«Галоўнае - быць чалавекам»
На думку Ваага Пагасяна, навучання не бывае без практыкі. Сам ён пачаў працаваць, будучы студэнтам другога курса, і прызнаецца, што ВНУ ня даў яму і паловы тых ведаў, якія ён набыў на практыцы.
"Гэта жахліва, калі пасля дзевятага класа дзеці, рыхтуючыся да дзяржаўных іспытаў, трацяць тры лепшых года жыцця на дрэсіроўку. А потым, паступіўшы ў палітэх, дзе прафесар зачытвае лекцыі з падручніка, збягаюць адтуль і прыходзяць працаваць да нас. Калі ж пачынаць працаваць адразу пасля школы, то за шэсць гадоў, якія патрэбныя для магістарскай ступені, можна стаць запатрабаваным спецыялістам і начальнікам.
Тэхнічныя навыкі і інжынернае мысленне - гэта вельмі важна. Але я лічу, што адукацыя заклiкана выхоўваць асобу. Да канца дзевятага класа падлетак павінен стаць паўнавартасным чалавекам, але існуючая сістэма адукацыі не ў сілах гэта забяспечыць.
На першым курсе задача ўсіх нашых выкладчыкаў - выправіць памылкі ў выхаванні, якія былі зробленыя да паступлення ў "Рэальную школу»
У школьнай праграме трэба нашмат больш мастацтва: музыкі, танцаў, каліграфіі, малявання і ўсяго, што можа быць цікава дзецям. Вельмі важныя рухомыя спартыўныя гульні, каб дзеці развіваліся фізічна і вучыліся працаваць у камандзе. Неабходна развіваць і эмацыйны інтэлект. Бывае, да нас уладкоўваюцца дарослыя людзі, якія вядуць сябе горш дзяцей.
Неабходная ўмова развіцця рознабаковай асобы - шырокі кругагляд і вялікая колькасць інтарэсаў. У дзень трэба чытаць сумарна каля 200 старонак. Гэта не толькі кнігі. Сядзіш раніцай, п'еш каву - чытаеш навінавыя зводкі, фінансавыя, якая кампанія якую паглынула, хто каго зьеў. Гартаеш стужку ў фэйсбуку, глядзіш, у каго якія новыя тэхналогіі. Задача гэтага ўсяго - навучыцца чытаць паміж радкоў, ўлоўліваць кантэкст і важны сэнс. Трэба ўмець хутка перапрацоўваць адразу шмат інфармацыі.
Абавязкова чытаць мастацкую літаратуру. Не прачытаеш, ня сходзіш на канцэрт - спустошышся. Калі за год ні разу ніводнае культурнае мерапрыемства не наведаў, ты сапсаваўся. Навуковая літаратура, вядома, таксама патрэбна, але галоўнае - быць чалавекам».
Арыгінал артыкула па спасылцы