Выкананне хатніх заданняў - не самы любімы занятак школьнікаў, і нярэдка дзеці цягнуць з урокамі, адкладаючы іх на потым, а пасля сядзяць да поўначы. Як правільна выконваць «дамашку», каб гэта забірала менш часу - раяць бацькі, педагогі і псіхолагі.
Сын жыхаркі горада Баранавічы Наталлі Гасымавай Глеб вучыцца ў 5-м класе. Ўрокі - ў першую змену, дадому Глеб вяртаецца да абеду. Па словах Наталлі, пасля школы сын адпачывае каля двух гадзін і толькі тады садзіцца за «дамашку».
- На мой погляд, дзіця павінна адпачыць пасля заняткаў у школе, а то яно не зможа ўспрымаць зададзены матэрыял, - тлумачыць Наталля. - Глеб спачатку робіць пісьмовыя ўрокі. Вучыць правілы, потым на «чарнавік» піша практыкаванне. Калі нешта незразумела - чакае мяне з працы. Я прыходжу, правяраю, што ён паспеў зрабіць, тлумачу тое, што яму незразумела. І толькі пасля гэтага Глеб перапісвае усё ў працоўныя сшыткі. Вусныя ўрокі Глеб вучыць пасля пісьмовых.
Па словах Наталлі, сын ніколі не робіць ўрокі наперад, ён выконвае толькі тыя заданні, якія зададзены на наступны дзень. На яе думку, за некалькі дзён дзіця не паспявае забыць матэрыял.
- Мы спрабавалі розныя спосабы. І рыхтавалі ўсе ўрокі, нават калі яны былі праз два дні. Не спадабалася - гэта падвойная нагрузка. Вольнага часу ў сына практычна не заставалася. А цяпер і адпачыць паспявае, і зрабіць хатняе заданне.
На думку Наталлі, самае важнае - каб дзіця разумела сэнс таго, што вучыць, пра што чытае.
- Некаторыя дзеці пачынаюць завучваць. Але я не бачу ў гэтым сэнсу: калі дзіця не разумее, аб чым ідзе гаворка, то і ў галаве нічога не застанецца. Глеб завучвае толькі вершы ці словы па англійскай мове, - тлумачыць гараджанка. - У астатнім, калі дзіця не разумее, яму трэба тлумачыць.
Пачынаць з вусных або пісьмовых - не прынцыпова
Выкананне хатняга задання - не толькі замацаванне атрыманых ведаў. Гэта таксама дапамагае дзіцяці стаць арганізаваным, умець структураваць інфармацыю, лічыць Святлана Аляксандрава, рэпетытар з 9-гадовым стажам.
Роля бацькоў у выкананні хатняга задання, на яе погляд, вельмі вялікая: тлумачыць тое, што незразумела ці не запомнілася, паказваць на канкрэтных прыкладах законы фізікі, а самае галоўнае - хваліць, падбадзёрваць і заўсёды быць побач, калі трэба.
- Бацькі павінны разумець, што ўрокі дзяцей - гэта і іх ўрокі. Шасцігадовае дзіця ад таго, што яно цяпер ходзіць у школу, не перастае быць дзіцем, - кажа Святлана. - Яму трэба дапамагчы арганізаваць свой працоўны час, прастору, наладзіць рэжым.
У пачатковай школе, па словах рэпетытара, на выкананне хатніх заданняў не павінна сыходзіць больш за паўтары гадзіны. Абавязкова павінны быць дынамічныя перапынкі на фізкультхвілінкі, каб дзіця магло паскакаць, пабегаць. У 4-5 класах на «дамашку» не павінна сыходзіць больш за дзьве гадзіны, у 6-8-х - каля двух з паловай гадзін.
- Пасля школы дзіця павінна пагуляць, паабедаць, адпачыць і тады ўжо прымацца за ўрокі. Самы «актыўны» час - з 11 да 13 і з 16 да 19 гадзін. Калі ўлічыць, што пяты ўрок сканчаецца каля 13 гадзін, то як раз ёсць час пагуляць, адпачыць і бліжэй да 16.00 садзіцца за ўрокі, - кажа Святлана.
Яна раіць пачынаць выкананне урокаў з таго прадмета, які дзіцяці падабаецца і які яму лёгка даецца. Калі школьнік доўга ўключаецца ў працу, павольна «разгойдваецца», то для размінкі трэба яму прапанаваць зрабіць заданні лягчэй. А калі дзіця хутка ўключаецца і хутка стамляецца, то пачынаць трэба з таго ўрока, які цяжэй і патрабуе максімальнай сабранасці.
- Не прынцыпова, з вусных урокаў пачынаць або з пісьмовых. Галоўнае, каб пры выкананні заданняў па рускай мове, напрыклад, школьнік спачатку вучыў правілы, а потым рабіў пісьмовае заданне, а не наадварот, - адзначае Святлана.
Павінна быць так, як зручна дзіцяці
Кацярына Навіцкая, сямейны псіхолаг, лічыць, што галоўная задача - зрабіць дзяцей не паслухмянымі, а думаючымі. Трэба навучыць дзіця расстаўляць прыярытэты. Сёння гэта важны навык для кожнага дарослага і дзіцяці. Бацькі абавязаны сачыць за паспяховасцю, глядзець, да якіх прадметаў у дзіцяці больш здольнасцяў, развіваць тое, да чаго ёсць хоць найменшая цікавасць.
- Няма вызначанага алгарытму выканання хатняга задання. Тут павінна быць усё так, як зручна дзіцяці: хочацца яму пачаць з вусных урокаў - хай пачынае, - кажа Кацярына. - Галоўнае - здолець яго арганізаваць. Дзіця павінна разумець, што, прыходзячы са школы, можна некаторы час адпачыць і потым рабіць хатнюю працу. Вы можаце дамовіцца са сваім дзіцем, што ўрокі ён робіць, напрыклад, да 7 гадзін вечара.
Яшчэ адзін важны момант. Дзіця павінна ведаць: калі яно не спраўляецца з задачай, то можа звярнуцца да мамы і таты. Усё пачынаецца з дробязяў: спачатку сын або дачка падыходзяць з пытаннямі па алгебры, а заўтра падыдуць з пытаннямі больш сур'ёзны.
Спосабы, якія дазволяць хутчэй справіцца з «дамашкай»
- Прывесці навучальныя прыналежнасці ў парадак, каб не марнаваць час на пошукі патрэбных падручнікаў, паперы, ручкі і г.д. Пакласці усё, што трэба, у даступным месцы.
- Прыбраць адцягваючыя фактары: адключыць тэлевізар, кампутар, адкласці мабільны тэлефон.
- Ўсталяваць таймер: запускаць яго ў пачатку кожнага задання або тэмы - гэта дазволіць прааналізаваць, на што сыходзіць больш часу.
- Падзяліць працу на раўнды па 25-30 хвілін, паміж якімі рабіць невялікія перапынкі (5-7 хвілін).
- Не баяцца памылак. Калі зроблена памылка, прапанаваць дзіцяці самастойна знайсці яе і выправіць.
Анастасія Шымко, арыгінал артыкула па спасылцы