Наталля Пракаповіч, настаўніца англійскай мовы сш №2 г. Паставы
http://nastavnica.by/anglijskie-bonusy-dlya-belorusov/

Беларусам пашанцавала жыць у краіне, дзе білінгвізм - гэта так жа лёгка і натуральна, як выбіраць чай ці каву на сняданак. Моўная свабода выбару дае нам шмат пераваг. Можаш карыстацца той мовай, якая найбольш падыходзіць у дадзены момант, можаш "міксаваць" мовы (як чай з малаком, ператвараючы гэта ў арыгінальны напой), а яшчэ можаш выкарыстоўваць рэсурсы кожнай з моваў для іх вывучэння. Напрыклад, беларускую мову, дабра выкарыстоўваць для глыбокага i ўстойлівага вывучэння англiйскай. Як настаўніца англiйскай мовы i чалавек, улюблёны ў беларускую, я ведаю, якiя інгрэдыенты абедзвюх моў змяшаць, каб атрымаўся духмяны напой які можна назваць «Англiйская мова з беларускiмi вяршкамi». Я распавяду пра тое, як я дадаю беларускую мову да заняткаў англiйскай.  Падрыхтуйцеся! Гэты артыкул будзе насычаны духмянай беларускай мовай.

Бонусы беларускай мовы:

Пачнем з таго, што ў беларускай мове выкарыстоўваліся дзве графічныя сістэмы. Раней газеты друкавалі тэксты не толькі на кірыліцы, але і на лацінцы. Зараз прыклады такіх выданняў вы можаце знайсці ў музеі, але і не толькі. Вы звярталі ўвагу на назву станцый у метро ў Мінску? Гэта напамін пра нашы магчымасці чытаць тэкст з дапамогай двух сістэм.

Запамінаць англійскія словы істотна лягчэй, калі добра валодаеш беларускай. Я збіраю калекцыю слоў, якія маюць падобнае значэнне ў беларускай і англійскай мовах, для сваіх вучняў. Падзялюся некаторымі словамі з Вамі. Зірніце на мае прыклады. Звярніце ўвагу, што менавіта беларускія і англійскія словы падобныя паміж сабой.

На сваіх занятках я часта кажу, што трэба быць назіральным і тады можна заўважыць шмат цікавых супадзеньняў. Напрыклад, толькі беларусы выкарыстоўваюць выраз «з большага», які можна параўнаць з англійскім largely (у значэнні «у асноўным»). «Браць удзел», «узяць удзел» - па-англійску take part. Мы, вядома, перакладаем больш прыгожа: «прыняць удзел», але вы заўважылі, як дакладна супадае беларускае «узяць удзел» з англійскім take part? Тыпова беларуская "шуфлядка", якая не існуе ў рускай мове ў выглядзе аднаго слова (там гэта «выдвижной ящик») ёсць у англійскай і гэта drawer. Наша любімая «ссабойка» - гэта packed lunch. У рускім будуць выкарыстоўваць кальку ў выглядзе «ланч боксаў» або проста «абед з сабой». Для лестницы менавіта ў англійскай і беларускай ёсць два словы - "драбіна" / ladder і "лесвіца" / stairs, stairway. Такіх прыкладаў шмат і мне важна, каб іх знаходзілі самі дзеці.

Калі вучні арыентаваны на пошук падабенстваў паміж мовамі, яны дапамагаюць знаходзіць іх ва ўсіх аспектах. Граматыка англійскай даецца лягчэй, калі тлумачыш яе праз зразумелыя беларускія фразы. Пакажу Вам гэта на прыкладзе. Ад носьбітаў беларускай мовы можна часта чуць такія структуры, як "Я раз Быў лавіў рыбу ..." Гэта ж ідэальны Past Continuous! Навучаючы праз рускую мову, настаўнікам трэба пастаянна нагадваць пра структуру Past Continuous. Калі ўводзіць гэту тэму праз нашу мову, то сама мова падказвае, што трэба выкарыстоўваць. Яшчэ адзін прыклад: беларусы кажуць "Я маю сказаць / зрабіць ..." - гэта даслоўны пераклад мадальнага дзеяслова "I have to say / do". Запамінаць жа прасцей, калі ўсё візуальна зразумела! У нас нават слова «гадзіннік /" watch ») дапамагае запомніць, што яно павінна ўжывацца ў адзіночным ліку,

Як выкарыстоўваць на ўроках:

Пошук цікавага ў беларускай і англійскай мовах - гэта доўгатэрміновая гульня, якую настаўніку варта толькі запусціць, каб яна сама разгортвалася ў класе. Акрамя гэтага, можна прыдумаць сёе-тое яшчэ.

Калі я знаходжу словы-сугуччы, якія аказваюцца «ілжывымі сябрамі перакладчыка", то выкарыстоўваю творчы і нетрывіяльны падыход. Я прашу вучняў скласці невялікі сюжэт са слова-сугучча і перакладу. Напрыклад, беларускае "стронг" (стронга), можа быць звязана са словам "strong" (моцны), а адзін з скачкоў у фігурным катанні кажух (toe loop) - «пятля на пальцах ног» можа мець дачыненьне да кажуха (sheepskin coat). Пара прапаноў з гэтымі словамі, складзеная ўручную, дапаможа запомніць словы і актывізаваць фантазію вучняў.

Яшчэ мы вывучаем стандартныя тэмы з культуры краін замежнай мовы праз беларускую. Напрыклад, калі мы казалі пра вядомых асобаў Амерыкі, мы зрабілі праект «Вядомыя амерыканцы з беларускімі каранямі». Калі Вы паглядзіце на прэзентацыю , Вы здзівіцеся, колькі таленавітых людзей маюць беларускія карані. І гэта не выпадкова!
Я думаю, што падобнае можна рабіць зь любой тэмай. Беларуская культура мае цесныя сувязі з іншымі, таму што яна адна з самых старажытных. Нам ёсць, пра што распавядаць нашым дзецям і чым ганарыцца.

Замест заключэння:

Беларусам пашчасцiла нарадзiцца на гэтай зямлi i валодаць мовай і культурай, якую нам пакінулі нашы продкi. Мы - нашчадкi - маем шчасце быць тут. Speak English and love Belarusian!