Гульня “Акіян”
Фрагмент урока.Тэма: Эканамічная сістэма дзяржавы. Рыначная і дзяржаўная сістэмы ўласнасці.
Аўтар: Галіна Дрокіна, Маладзечна.
Навучальная мэта. Гатоўнасць прааналізаваць эканамічныя сістэмы, вызначыць іх перавагі і недахопы.
Задачы асабовага развіцця. Стварыць сітуацыю для засваення дзецьмі каштоўнасці прыватнай уласнасці.
Падрыхтоўка да ўрока. Для правядзення ўрока патрабуецца вялікі аркуш паперы фармату А1, набор дробных прадметаў.
Правядзенне.
У цэнтры пакоя ставіцца стол, на які кладзецца вялікі аркуш паперы. “Уявіце сабе, што гэта акіян”, – кажа настаўнік. Запрашаюцца 4 добраахвотнікі, якія выступаюць у ролі рыбакоў.
Першы этап
На ліст паперы кладуцца розныя дробныя прадметы, напрыклад гузікі, цукеркі, сашчэпкі, шышкі – гэта рыбы розных відаў, што жывуць у акіяне. Па камандзе настаўніка 4 добраахвотнікі пачынаюць лавіць рыбу.
(Заўвага: Звычайна, рыбакі вылоўліваюць з акіяну амаль усю рыбу.)
Настаўнік просіць кожнага растлумачыць свае дзеянні. Напрыклад, першы ўдзельнік лавіў рыбу дзеля цікавасці, другі – дзеля колькасці, трэці – любіць есці рыбу, чацвёртаму – падабаецца працэс лоўлі. Пасля тлумачэнняў рыбу выпускаюць назад у акіян. Настаўнік не дае ніякіх каментарыяў.
Другі этап
Настаўнік дзеліць тэрыторыю акіяна з дапамогай маркера на 4 роўныя часткі і абвяшчае, што кожны гулец мае зараз прыватную ўласнасць. Па камандзе зноў пачынаецца рыбалка. У гэты раз сітуацыя змяняецца: хтосьці хутка ловіць рыбу на сваёй тэрыторыі, потым пачынае частку адпускаць. Хтосьці пачынае лавіць у суседзяў. Праз некаторы час удзельнікі разгубіліся і не ведалі, што рабіць далей. Яны пачалі вяртаць рыбу назад. У выніку кожны вылавіў усяго па некалькі рыбак са свайго басейна.
Настаўнік просіць удзельнікаў растлумачыць іх дзеянні.
(Заўвага. Вынікі правядзення гульні аўтарам: Першы ўдзельнік сказаў, што вылавіў некалькі рыбак для селекцыі, другі – не лавіў, пакінуў на развод, трэці – вылавіў найменшых на продаж, а чацвёрты – вылавіў некалькі рыбак для ежы. )
Каментар настаўніка. Такім чынам, мы бачым, як змяняюцца адносіны людзей да ўласнасці, калі яна не агульная, а прыватная. Адсюль вынікаюць тэзісы, якія ляжаць у аснове рыначнай эканомікі:
• Кожны выбар мае цану.
• Вынікі нашага выбару знаходзяцца ў будучыні.
• Усе людзі эканомяць.
• Добраахвотны абмен садзейнічае ўзбагачэнню абодвух бакоў.
• Эканамічная сістэма ўплывае на выбар.
Настаўнік прапануе пракаментаваць гэтыя тэзісы.
Далей настаўнік просіць параўнаць дзве эканамічныя сістэмы – рыначную эканоміку і дзяржаўную.
Гульня дапамагае дзецям зрабіць высновы, прааналізаваць эканамічныя сістэмы, убачыць іх перавагі і недахопы.