І трэба ж было, каб менавіта сёння ў стужцы паміж шокам і смуткам па Алесю Пушкіну трапілася мне згадка аб чарговым выступе аднаго беларускага літаратара на фэсце дыяспары з адвечнай песняй пра тое, што літаратуру ствараюць цяпер тыя, хто з'ехаў, а тут, у нас унутры, невыехаўшыя ствараюць хіба "літаратурку".
Не буду спрачацца насамрэч і прапаную тэму гэтую больш не ўздымаць. Мы тут ужо і літаратурку не ствараем. У нас тут самыя моцныя перформансы канчаюцца смерцю ў рэанімацыі пры невысветленых абставінах, а самыя важныя тэксты прамаўляюцца на закрытых судовых паседжаннях. Куды ўжо нам канкураваць з тым, што называецца літаратурай, а літаратуры – з тым, што ў нас адбываецца.
Які раман будзе мацнейшым за жыццё і смерць Алеся Пушкіна? За гісторыю Дзімы, Паўла, Каці, Марыны, Аляксандра, Максіма, Вольгі?
Няма чаго тут дзяліць і баяцца, што нехта ўнутры раптам перашыбе талентам альбо кніжным накладам таго, хто звонку. Найважнейшы твор мастака – ягонае жыццё. Па ім будзе і суд, і памяць. Кнігу напісаць можа кожны. Жыццё напісаць так, каб не сорамна было яго потым, калі перагорнута апошняя старонка, чытаць – адзінкі.
Гэта калі сказаць пафаснымі словамі. А так просіцца толькі брудная лаянка, далібог.
...
Мастацтва вязня. Малюнак Алеся Пушкіна. Жодзінская турма, 2021
…
Гэтай раніцай ты паглядзі ў пустату,
Што жаўцее апошняй ямінай.
Мы і жывем, і сыходзім тут
Пры нявысветленых абставінах.
І калі захочацца праўды пачуць
Пра нашы прагалы і выспіны,
То ў полі туман, у рацэ каламуць,
І абставіны нашы нявысветлены.
І хто з нас бялей, а хто шарэй
За тое, што будзе правільна?
І яма апошняя шмат шырэй
За высветленыя абставіны.