Штогод Адкрыты ўніверсітэт Вялікабрытаніі даследуе новыя формы навучання і выкладання і публікуе даклад "Інавацыі ў педагогіцы". Мэта гэтай працы - даць ацэнку для інтэрактыўнага свету, накіроўваць настаўнікаў і палітыкаў у прадуктыўных інавацыях.
Даклад прапануе дзесяць інавацый, якія ўжо паказалі сваю каштоўнасць, але яшчэ не аказалі глыбокага ўплыву на адукацыю. Для таго, каб вырабіць 10 інавацый, група навукоўцаў з Інстытута адукацыйных тэхналогій у Адкрытым універсітэце сумесна з даследчыкамі з Нацыянальнага інстытуту адукацыі Сінгапура складаюць доўгі спіс новых адукацыйных тэрмінаў, тэорый і практык. Затым зводзяць яго да дзесяці пунктаў, якія ўключаюць педагагічныя інавацыі з найбольшым патэнцыялам, выклікаюць значныя зрухі ў адукацыйнай практыцы, асабліва ў пост-школе, і якія могуць трансфармаваць адукацыю.
Інавацыі падаюцца ў парадку важнасці і магчымасці для шырокага ўкаранення.
1. Навучанне праз сацыяльныя медыя (Learning through social media):
Па-за школай і каледжам людзі вучацца менш фармальна. Некаторыя з іх выкарыстаюць сацыяльныя СМІ, такія як Twitter і Facebook, абменьваюцца ідэямі і ўдзельнічаць у размовах. Гэтыя сайты могуць прапанаваць шырокі спектр навучальных магчымасцяў: доступ да экспертнага меркавання, сутыкненне з праблемамі, адстойванне свайго пункту гледжання на праблему ці змянення яго на падставе абгрунтаванай крытыкі. На жаль, адны і тыя ж сайты могуць прадстаўляць як навуковую, так і недакладную інфармацыю, прадузятыя каментары і варожыя адказы. Некаторыя арганізацыі стварылі сацыяльныя СМІ наўмысна, каб прапанаваць навучальныя магчымасці, дапамогу ў абмене досведам, навязанні кантактаў, прапанове звязаць вучняў з навучальнымі рэсурсамі.
2. Прадуктыўная няўдача, (або метад спроб і памылак) (Productive failure):
Вучням не прапаноўваюць гатовыя веды, а прымушаюць самастойна прыходзіць да іх. Методыка нескладаная: перад тым як навучыць школьнікаў рашаць задачу, варта даць ім магчымасць знайсці рашэнне самім. І толькі, калі яны ўдосталь напрактыкуюцца, распавесці пра правільны варыянт. На першы погляд, тут ёсць два спрэчных моманты. Па-першае, вучні карыстаюцца не акадэмічнымі ведамі, а інтуіцыяй. Па-другое, настаўнік прымушае іх ламаць галаву над незнаёмымі дагэтуль паняццямі і зніжае ўпэўненасць у сабе .
Але заснавальнік метаду Ману Капур лічыць, што напружаная барацьба актывізуе ўчасткі мозгу, якія адказваюць за глыбокае засваенне матэрыялу, таму вучні ў выніку лепш яго памятаюць і ўжываюць. Да таго ж у пошуку вырашэння яны павінны высветліць тры рэчы: што яны ведаюць, чаго не ведаюць, чаго ім не хапае для атрымання рашэння. Пасля гэтыя навыкі дапамагаюць вырашаць іншыя задачы і нават знаходзіць выйсце са складаных жыццёвых сітуацый.
3. Teachback- вучымся, тлумачачы, што мы вучылі
Так, як мы вучымся ад настаўніка, мы можам вучыцца, калі тлумачым іншым, што мы зразумелі ці чаму навучыліся.
Гэты метад прыйшоў з медыцынскіх установаў і выходзіць за рамкі традыцыйнага прыёму, калі выкарыстоўваюцца такія пытанні, як «Гэта зразумела?» і «Усім зразумела?». Замест гэтага медработнік просіць пацыента, каб той патлумачыў або прадэманстраваў, выкарыстоўваючы свае словы, то што з ім абмяркоўвалася.
Teachback не правярае веды вучня, але гэта эфектыўны метад, каб праверыць, наколькі добра настаўнік патлумачыў інфармацыю.
Як гэта робяць медыкі:
Пасля кожнай кансультацыі, медработнік правярае наколькі пацыент яго зразумеў.
Медработнік не павінен задаваць такія пытанні, як "Гэта ясна?". А замест гэтага павінен выкарыстоўваць такія пытанні, як:
- «Для таго, каб быць упэўненым, што я растлумачыў усё правільна, не маглі б вы распавесці мне, як вы будзеце прымаць лекі?»
- «Мы абмяркоўвалі шмат сёння. Ці можаце вы сказаць мне, што вы лічыце найбольш важным?"
- «Для таго каб быць упэўненым, што я даў вам дакладныя інструкцыі, калі ласка, пакажыце мне, як вы будзеце выкарыстоўваць інгалятар у хатніх умовах?»
Калі пацыент не ў стане растлумачыць, што яму сказалі, медработнік павінен паўтарыць інфармацыю і перафразаваць пытанне.
Медработнік можа намаляваць схему ці спрасціць тлумачэнні.
TEACHback паўтараецца, і калі пасля двух або трох спробаў пацыент усё яшчэ не ў стане растлумачыць, што яму сказалі, медработнік можа звярнуцца па дапамогу да свайго калегі.
4. Дызайн-мысленне (Design thinking)
Дызайн мысленне - вырашае праблемы з дапамогай метадаў і разумовых працэсаў, якія выкарыстоўваюць дызайнеры. Дызайн-мысленне (англ. Design thinking) - метадалогія рашэння інжынерных, дзелавых і іншых задач, якая засноўваецца на творчым, а не аналітычным падыходзе. Галоўнай асаблівасцю дызайн-мыслення, у адрозненне ад аналітычнага мыслення, з'яўляецца не крытычны аналіз, а творчы працэс, у якім часам самыя нечаканыя ідэі вядуць да лепшага вырашэння праблемы.
Творчы падыход, камандная праца, арыентацыя на людзей, цікаўнасць і аптымізм - галоўныя складнікі дызайн-мыслення. Метад часта выкарыстоўваецца для пошуку новых рашэнняў існуючых праблем. У чым жа заключаецца працэс дызайн-мыслення, і як яго выкарыстоўваць?
Само слова «дызайн» часцей за ўсё асацыюецца ў нас з якім-небудзь аб'ектам або канчатковым вынікам, але гэта не адзінае яго значэнне. У 1969 году Герберт Сайман у сваёй кнізе «Sciences of the Artificial» вызначыў дызайн як працэс пераўтварэння існуючых умоў у жаданыя. Такім чынам, дызайн-мысленне - гэта працэс, заўсёды арыентаваны на стварэнне лепшай будучыні і пошук новых рашэнняў для комплексных праблем у самых розных галінах.
Дызайн-мысленне як працэс рашэння праблем
Па версіі Герберта Саймана ў дызайн-мысленні можна вылучыць 7 этапаў :
- Вызначэнне праблемы;
- Даследаванне;
- Фарміраванне ідэй;
- Хуткая чарнавая рэалізацыя (прататыпаванне);
- Выбар лепшага рашэння;
- Укараненне рашэння;
- Ацэнка вынікаў.
Гэтыя этапы не з'яўляюцца лінейнымі - розныя этапы можна праходзіць адначасова і вяртацца да пэўных этапаў пры неабходнасці.
5. Навучанне ад натоўпу (Learning from the crowd. Crowdsourcing)
Выкарыстанне грамадскасці ў якасці крыніцы ведаў і меркаванняў. У рамках парадыгмы краудсорсінга рашэнне задачы перадаецца шырокай і вельмі шматлікай групе людзей, у выніку чаго кошт і час атрымання адказу радыкальна зніжаюцца. У натоўпе можна задзейнічаць і дылетантаў, і экспертаў, з імі можна ствараць і абмяркоўваць змест, вырашыць праблемы, галасаваць за лепшыя рашэнні і праводзіць збор сродкаў. Класічны прыклад натоўпу ў дзеянні - Вікіпедыя, - онлайн-энцыклапедыя, сумесна створаная грамадскасцю. Магчымыя прымяненні краудсорсінга ў сферы адукацыі ўключаюць у сябе збор і курыраванне навучальных рэсурсаў, дазваляюць вучням падзяліцца і абмеркаваць сваю работу онлайн, а таксама сабраць меркаванні і дадзеныя для выкарыстання ў праектах і навуковых даследаваннях. Аднак трэба памятаць: натоўп не заўсёды мае рацыю!
У 2003 годзе Луіс фон Ах (Luis von Ahn) разам са сваімі калегамі ўпершыню прапанаваў паняцце «чалавечых вылічэнняў» (human computation), якое аперуе магчымасцямі чалавека для выканання вылічальных задач, непадуладных камп'ютару. Пазней у 2006 годзе тэрмін «краудсорсінг» (crowdsourcing) быў сфармуляваны рэдактарам часопіса «Wired» Джэфам Хау (Jeff Howe) у артыкуле пад назвай "Усход краудсорсінга» (The Rise of Crowdsourcing).
Адным з першых прыкладаў краўдсорсінга было складанне Оксфардскага Ангельскага Слоўніка (Oxford English Dictionary). Тады выданне звярнулася да грамадскасці з просьбай даслаць варыянты тэрмінаў з іх патэнцыяльнымі варыянтамі выкарыстання. У выніку за 70 гадоў было атрымана больш за 6 млн. лістоў.
У апошні час вялікую папулярнасць сталі набываць створаныя грамадскасцю адукацыйныя рэсурсы. Гэты феномен не новы, аднак менавіта сёння з'яўляецца вялікая колькасць адукацыйных сайтаў версіі 2.0.
6. Навучанне праз відэагульні (Learning through video games)
Стварэнне займальнага, інтэрактыўнага і стымулюючага навучання.
Гэта так званне канцэпцыя Game Based Learning (GBL), гэта значыць навучанне, заснаванае на гульні. У 1978 былі праведзены першыя даследаванні, якія выявілі матывацыйны эфект і кагнітыўны патэнцыял відэагульняў.
7. Фарматыўная аналітыка (Formative analytics)
Звесткі, якія дапамагаюць навучэнцам убачыць і палепшыць працэс навучання.
Навучальная аналітыка імкнецца вымяраць і прагназаваць працэсы навучання вучняў шляхам адсочвання іх паводзін і, даследуючы іх разумовыя працэсы. Аналізуецца, напрыклад, час, затрачаны на онлайн-навучанне, або форма ацэньвання вынікаў навучання. Вынікі на тэставанні і падсумавальная ацэнка даюць настаўнікам інфармацыю, хто з вучняў мае патрэбу ў падтрымцы. У адрозненні ад гэтага, фарматыўная аналітыка дае навучэнцу звесткі пра тое, што ён даведаўся, што можна палепшыць, якія мэты могуць быць дасягнутыя, і як ён павінен рухацца наперад. Гэта аналітыка для навучання, а не аналітыка навучання. Яна фармуе патэнцыял для пашырэння магчымасцяў кожнага вучня праз своечасовую, персаналізаваную і аўтаматызаваную зваротную сувязь, у тым ліку візуалізацыю патэнцыйнага шляху навучання.
8. Навучанне для будучыні (Learning for the future)
Падрыхтоўка да працы і жыцця ў непрадказальнай будучыні.
Навучэнцам трэба быць адукаваным не толькі сёння, але і для будучыні. Яны павінны набыць навыкі і кампетэнцыі, якія дазволяць ім справіцца з нявызначанасцю жыцця і складанасцямі працаўладкавання. Навучанне для будучыні ўключае у сябе здольнасці чалавека да навучання. Акцэнт робіцца не толькі на засваенні зместу, але і на набыцці навыкаў навучання: уменняў самастойна вучыцца, развучвацца і перавучвацца. Гэта забяспечвае магчымасць змены перспектывы ў святле новай інфармацыі і разумення.
Такі падыход павінен дапамагчы навучэнцам атрымаць навыкі крытычнага мыслення, набыць сацыяльныя кампетэнцыі, звязаныя з навучаннем і супрацоўніцтвам, а таксама развіць вынаходлівасьць у навучанні. Гатовыя да будучыні навучэнцы павінны быць актыўнымі і аўтаномнымі ў планаванні, чаму і як вучыцца.
У іх павінны быць навыкі адказнага грамадзяніна, аўтара і наватара ў нявызначанай будучыні. Яны таксама павінны мець сфармаваную культурную ідэнтыфікацыю і міжасобаснае паразуменне.
9. Шматмоўнасць (Translanguaging)
Ўзбагачэнне навучання за кошт выкарыстання некалькіх моў.
У глабалізаваным свеце многія вучні вучацца гаварыць на мове, якая не з'яўляецца іх роднай мовай. Шматмоўнасць прадугледжвае гнуткі і плаўны рух паміж мовамі. Педагагічныя стратэгіі выбудоўваюцца так, каб задзейнічаць моўныя здольнасці двухмоўных навучэнцаў у выкладанні і навучанні, напрыклад, з дапамогай двухмоўных партнёраў, арганізацыі міжнароднага супрацоўніцтва, пошуку ў інтэрнэце на некалькіх мовах і доступу да шырокага дыяпазону інтэрнэт-супольнасцяў і рэсурсаў.
Шматмоўнасць можа пашырыць і паглыбіць узаемнае разуменне паміж людзьмі з розных культур і дапамагчы ім атрымаць больш шырокія перспектывы. Яна можа таксама ўзбагаціць культурны вопыт навучэнцаў.
10 Blockchain для навучання (Blockchain for learning)
Захаванне гісторыі адукацыі, яе праверка і продаж адукацыйнай рэпутацыі.
Падобна таму, як Bitcoin з'яўляецца фінансавай валютай, так і адукацыйны blockchain можа быць звязаны з валютай інтэлектуальнай. Уся адукацыйная гісторыя навучэнца запісваецца і бачна на агульным адукацыйным blockchain. Такім чынам, навучэнец стварае сваю рэпутацыю. Пры тым, што Blockchain-тэхналогіі
адкрываюць новыя магчымасці для гандлю адукацыйнай рэпутацыяй у якасці валюты, выклікае сур'ёзную заклапочанасць, што навучанне як тавар можна будзе будзе купіць і прадаць.
Пераклад Nastaunik.info
